Οι μονογονεϊκές οικογένειες αποτελούν μια νέα μορφή οικογένειας σε όλες τις δυτικές κοινωνίες. Στην Κύπρο οι μονογονείς είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναίκες.
Οι μονογονείς εκ των πραγμάτων αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των ευθυνών, οικονομικών και άλλων, για το μεγάλωμα των παιδιών. Αυτές οι ευθύνες σε συνδυασμό με την απουσία δεύτερου εισοδήματος στον οικογενειακό προϋπολογισμό, καθιστά δυστυχώς τους μονογονείς μια από τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μας που, ειδικά στην παρούσα οικονομική κατάσταση, κινδυνεύουν από τη φτώχια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι μονογονείς μπορεί να είναι πολλά. Η άρνηση μερίδας πατεράδων να συνεισφέρουν στη διατροφή, η ανυπαρξία ψυχολογικής στήριξης, το αρνητικό κοινωνικό στίγμα που δυστυχώς ακόμη υπάρχει σε ορισμένες περιπτώσεις, το υψηλό κόστος φύλαξης και φροντίδας των ανήλικων τέκνων, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η σταδιακή μείωση των οικονομικών πόρων, η δυσχέρεια στην εξεύρεση εργασίας, είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσει κάποιος μονογονιός.
Όπως είναι και η τάση διεθνώς, η Κυπριακή πολιτεία έχει αναγνωρίσει εν μέρει αυτά τα προβλήματα και ως εκ τούτου προνόησε για κάποιες παροχές, οι οποίες δυστυχώς κρίνονται ως μη ικανοποιητικές. Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα που υφίσταται είναι και η έλλειψη ενημέρωσης των μονογονέων για τα δικαιώματά τους. Οι ενδιαφερόμενοι λοιπόν θα ήταν καλό να γνωρίζουν και να διεκδικούν τα δικαιώματα που τους παρέχει η πολιτεία.
Πως στηρίζει τους μονογονείς το κράτος; Παρατίθενται πιο κάτω χρήσιμες πληροφορίες ως προς τα κυριότερα επιδόματα και παροχές προς μονογονείς
Α. Επίδομα Μονογονεϊκής Οικογένειας
Σε Ποια Νομοθεσία Βασίζεται;
Το επίδομα μονογονεϊκής οικογένειας δίδεται δυνάμει του περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμο του 2002, όπως τροποποιήθηκε. Παρέχεται από την Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων του Υπουργείου Οικονομικών.
Ποιοι Έχουν Δικαίωμα;
Δυνάμει του Νόμου, δικαίωμα σε επίδομα μονογονεϊκής οικογένειας έχει οικογένεια εφόσον:
- λαμβάνει επίδομα τέκνου (για το οποίο δείτε πιο κάτω),
- ο µόνος γονέας ζει χωρίς σύζυγο/σύντροφο/συµβίο µε τα εξαρτώμενα τέκνα του,
- ο µόνος γονέας και τα εξαρτώμενα τέκνα του είναι πολίτες της ∆ηµοκρατίας ή κράτους µέλους της ΕΕ,
- ο µόνος γονέας είναι άγαμος, χήρος, διαζευγμένος ή έχει σύζυγο που έχει κηρυχθεί σε αφάνεια από το δικαστήριο και
- το ετήσιο ακαθάριστο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις €49.000.
Σε ποιο Ποσό Ανέρχεται το Επίδομα;
Το ύψος του επιδόµατος µονογονεϊκής οικογένειας καθορίζεται ανάλογα µε το ύψος του
οικογενειακού εισοδήματος ως ακολούθως:
Ύψος επιδόµατος µονογονεϊκής οικογένειας για το 2014
|
Οικογενειακό εισόδημα κατά το 2013 |
Μηνιαίο ποσό ανά εξαρτώµενο τέκνο |
|
€0 – €39.000,00 |
€180 |
|
€39.000,01-€49.000,00 |
€160 |
Υπάρχει Περίπτωση να Απωλέσω το Δικαίωμά μου;
Άτοµο παύει να είναι δικαιούχο του επιδόµατος µονογονεϊκής οικογένειας όταν για οποιοδήποτε λόγο σταµατήσει να είναι δικαιούχος του επιδόµατος τέκνου, καθώς και όταν:
- Ο δικαιούχος, περιλαµβανοµένων και των εξαρτώµενων τέκνων, απουσιάζει από την Κυπριακή ∆ηµοκρατία για χρονική περίοδο µεγαλύτερη των τριάντα ηµερών. Σηµειώνεται ότι η εν λόγω διάταξη εφαρµόζεται µόνο µια φορά ανά ηµερολογιακό έτος, εκτός και αν ο δικαιούχος περιλαµβανοµένων και των εξαρτώµενων τέκνων, απουσιάζει αποδεδειγµένα για λόγους υγείας µε βάση τις διαδικασίες που προβλέπονται από το Υπουργείο Υγείας, ή
- Έχει απωλέσει τη µονογονεϊκή του ιδιότητα µε τη σύναψη γάµου ή µε συµβίωση, ή
- Διαπιστωθεί ότι το σύνολο ετήσιου ακαθάριστου οικογενειακού εισοδήµατος υπερβαίνει τα εισοδηµατικά όρια του πιο πάνω πίνακα
Πότε και που Πρέπει να Υποβάλω την Αίτησή μου;
Η αίτηση πρέπει να υποβάλλεται κάθε ηµερολογιακό έτος µε προθεσµία την τελευταία ηµέρα του έτους για το οποίο ζητείται το επίδοµα.
Σημαντικό: Αίτηση η οποία δεν υποβάλλεται εντός του καθορισµένου χρονικού διαστήµατος θα θεωρείται εκπρόθεσµη βάσει της σχετικής νοµοθεσίας και θα απορρίπτεται.
Οι συµπληρωµένες αιτήσεις µπορούν να παραδίδονται στα ακόλουθα γραφεία:
- Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδοµάτων (Κεντρικά Γραφεία), οδός Τεύκρου 6, Λευκωσία, τηλ. 22804000
- Γραφείο Εξυπηρέτησης του Πολίτη, Υπουργείο Οικονοµικών, Λευκωσία, τηλ. 22601623
- Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη, Γωνία Κυριάκου Μάτση και Κατσώνη, Αγ. Οµολογητές, Λευκωσία , τηλ. 22446813 (ώρες λειτουργίας από 8:00 π.µ. µέχρι 5:00 τις εργάσιµες µέρες)
- Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη Λεµεσού, τηλ.25829135
- Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη Πόλης Χρυσοχούς, τηλ.26821888
- Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη Λάρνακας, τηλ.24815555
- Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη Πελενδρίου, τηλ.25813400
- Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη Πάφου, τηλ.26822400
Οι αιτήσεις µπορούν επίσης να αποστέλλονται ταχυδροµικώς στη διεύθυνση: Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Οικονομικών,(Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων),1489 Λευκωσία
Ποιο Είναι το Έντυπο Αίτησης που Πρέπει να Συμπληρώσω και από πού Μπορώ να το Προμηθευτώ;
Το έντυπο της αίτησης για παραχώρηση επιδόµατος τέκνου και µονογονεϊκής οικογένειας είναι ενιαίο και ονοµάζεται Ε.Τ. 11.
Αιτήσεις μπορείτε να εξασφαλίσετε από το γραφεία εξυπηρέτησης του Πολίτη και από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών.
Σημαντικό: μαζί με την αίτηση πρέπει πάντοτε να δηλώνονται όλα τα εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία της οικογένειας και πρέπει να υποβάλλονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
Β. Επίδομα Τέκνου
Σε Ποια Νομοθεσία Βασίζεται;
Παραχωρείται σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Παροχής Επιδομάτων Τέκνου Νόμου του 2002, όπως τροποποιήθηκε.
Ποιοι Έχουν Δικαίωμα;
∆ικαίωµα σε επίδοµα τέκνου έχουν οι οικογένειες όταν:
- Έχουν τη συνήθη διαµονή τους στην Κύπρο, τουλάχιστον για τα τρία τελευταία χρόνια.
- Έχουν άγαµα τέκνα που ζουν µαζί τους κάτω από την ίδια στέγη και είναι:
oηλικίας κάτω των 18 ετών,
oηλικίας µέχρι 19 ετών, εφόσον φοιτούν σε σχολείο µέσης εκπαίδευσης,
oηλικίας µεταξύ 18 – 21 ετών, που εκτελούν τη θητεία τους στην Εθνική Φρουρά, και
oανεξάρτητα από ηλικία, άτοµα που στερούνται µόνιµα της ικανότητας για συντήρησή τους.
- Το ετήσιο ακαθάριστο οικογενειακό εισόδηµα δεν υπερβαίνει:
oτις €49.000 για οικογένειες µε ένα (1) εξαρτώµενο τέκνο,
oτις €59.000 για οικογένειες µε δύο (2) ή περισσότερα εξαρτώµενα τέκνα και
- Η συνολική αξία, σε τρέχουσες τιµές, των περιουσιακών στοιχείων της οικογένειας συµπεριλαµβανοµένων των ακινήτων, µετοχών, οµολόγων, χρεογράφων και καταθέσεων, δεν υπερβαίνει το €1.200.000
Σε ποιο Ποσό Ανέρχεται το Επίδομα
Το ύψος του επιδόµατος τέκνου για το 2014 απεικονίζεται στον ακόλουθο ενδεικτικό Πίνακα. Σ’ αυτόν παρουσιάζεται το συνολικό ετήσιο ποσό και εμπεριέχεται το ποσό του πρόσθετου επιδόµατος τέκνου που παραχωρείται στις κατηγορίες εισοδήµατος από €0 – €19.500,00 και €19.500,01 – €39.000,00.
Πίνακας: Ετήσιο Επίδοµα Τέκνου ανά τέκνο για το 2014
αριθµός εξαρτώµενων 1τέκνο 2τέκνα 3τέκνα 4ή περισσότερα τέκνα
τέκνων στην οικογένεια
οικογεν. εισόδηµα
κατά το 2013
0 – €19.500,00 475 570 1045 1675
€19.500,01 – €39.000 425 520 995 1525
€39.000,01 – €49.000 380 380 760 1260
€49.000,01 – €59.000 — 345 690 1135
Πότε Πρέπει να Υποβάλω την Αίτησή μου;
Η αίτηση πρέπει να υποβάλλεται κάθε ημερολογιακό έτος με προθεσμία την τελευταία ημέρα του έτους για το οποίο ζητείται το επίδομα.
Ποιο Είναι το Έντυπο Αίτησης που Πρέπει να Συμπληρώσω και από πού Μπορώ να το προμηθευτώ;
Το έντυπο της αίτησης για παραχώρηση επιδόµατος τέκνου και µονογονεϊκής οικογένειας είναι ενιαίο και ονοµάζεται Ε.Τ. 11.
Αιτήσεις μπορείτε να εξασφαλίσετε από το γραφεία εξυπηρέτησης του Πολίτη και από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών.
Περαιτέρω Πληροφορίες
Για σκοπούς της εν λόγω νοµοθεσίας, οικογένεια και οικογενειακό εισόδηµα ορίζονται ως ακολούθως:
«Οικογένεια»
(α) Οι γονείς όταν συζούν και τα κοινά τους τέκνα και τα τέκνα του ενός ή του άλλου, από τους γονείς αυτούς, εφόσον τα τέκνα ζουν µε τους γονείς αυτούς κάτω από την ίδια στέγη,
(β) πατέρας άγαµος, χήρος, διαζευγµένος και τα τέκνα του που ζουν µαζί του κάτω από την ίδια στέγη,
(γ) µητέρα άγαµος, χήρα, διαζευγµένη και τα τέκνα της που ζουν µαζί της κάτω από την ίδια στέγη,
(δ) τα τέκνα της ως άνω υπό (α) οικογένειας όταν και οι δυο γονείς τους είναι νεκροί ή αγνοούµενοι, ή τα τέκνα της ως άνω υπό (β) και (γ) οικογένειας όταν ο πατέρας ή η µητέρα τους, ανάλογα µε την περίπτωση, είναι νεκροί ή αγνοούµενοι, τα οποία ζουν κάτω από την ίδια στέγη µαζί µε τον έχοντα την επιµέλειά τους, τη σύζυγο του εάν υπάρχει, και τα τέκνα τους εάν υπάρχουν, εφόσον ζουν µαζί του κάτω από την ίδια στέγη.
«Οικογενειακό εισόδημα»
Σηµαίνει το συνολικό ετήσιο ακαθάριστο εισόδηµα που αποκτήθηκε από όλα τα µέλη της οικογένειας κατά το έτος που προηγείται του έτους καταβολής του επιδόµατος. Για τον υπολογισµό του οικογενειακού εισοδήµατος λαµβάνεται υπόψη το ακαθάριστο εισόδηµα που αποκτήθηκε κατά το έτος που προηγείται του έτους καταβολής του επιδόµατος, από όλα τα µέλη της οικογένειας από εργασία, απασχόληση, συντάξεις, ενοίκια, µερίσµατα, τόκους καταθέσεων/ χρεογράφων/ οµολόγων στην Κύπρο ή/και στο εξωτερικό.
Επίσης, λαμβάνεται υπόψη οποιοδήποτε δημόσιο βοήθημα παραχωρείται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας ή οποιαδήποτε άλλη παροχή που παραχωρείται από οποιαδήποτε Κυβερνητική Υπηρεσία. ∆εν λαμβάνονται, ωστόσο, υπόψη στο οικογενειακό εισόδημα τα ακόλουθα: επίδοµα µάνας, φοιτητική χορηγία, φοιτητική µέριµνα, υποτροφίες, επίδοµα / χορηγία σε άτοµα µε αναπηρία, εισόδηµα από εργασία τέκνων µαθητών / φοιτητών πλήρους φοίτησης. Νοείται ότι οι εν διαστάσει σύζυγοι θεωρούνται ως µέλη της οικογένειας µέχρι και την έκδοση του διαζυγίου
Γ) Δημόσιο Βοήθημα (γραφείο ευημερίας)
Τι Είναι το Δημόσιο Βοήθημα και σε Ποια Νομοθεσία Βασίζεται;
Δημόσιο Βοήθημα είναι η οικονομική βοήθεια ή υπηρεσίες που παρέχονται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας με βάση τον περί Δημόσιων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών Νόμο (Ν.95(Ι) 2006) και τους σχετικούς Κανονισμούς.
Επιπρόσθετα Ωφελήματα
Στους μόνους γονείς που πληρούν τα κριτήρια για δημόσιο βοήθημα, παραχωρούνται, εκτός του ποσού για κάλυψη βασικών αναγκών, και επιπρόσθετα ωφελήματα όπως:
– Επίδομα ενοικίου.
– Κάλυψη δόσεων δανείου για ιδιοκατοίκηση.
– Κάλυψη των δημοτικών ή άλλων παρόμοιων φόρων.
– Μεταφορικά, δίδακτρα και τροφεία για φοίτηση σε Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας και Παιδοκομικούς Σταθμούς.
– Επίδομα για την κάλυψη δαπανών για θέρμανση.
– Επίδομα για πάνες μιας χρήσης.
– Πασχαλινό και χριστουγεννιάτικο δώρο, όπως αυτό καθορίζεται κάθε χρόνο με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
– Δυνατότητα, μετά από προσκόμιση σχετικής βεβαίωσης, να αποταθούν στο Υπουργείο Υγείας για έκδοση κάρτας νοσηλείας για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για τους ίδιους και τους εξαρτώμενούς τους.
– Πρόσθετο μηνιαίο επίδομα για τον μονογονιό.
– Πρόσθετο μηνιαίο επίδομα για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.
Ποιοι Είναι οι Δικαιούχοι;
Δημόσιο Βοήθημα δικαιούται κάθε πολίτης της Δημοκρατίας ο οποίος έχει τη νόμιμη συνήθη διαμονή του, για συνεχή περίοδο τουλάχιστο ενός έτους, στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και του οποίου το εισόδημα και οι άλλοι οικονομικοί πόροι δεν επαρκούν για ικανοποίηση των βασικών και ειδικών αναγκών του αναγκών, όπως αυτές καθορίζονται από τη σχετική Νομοθεσία.
Οι μονογονεϊκές οικογένειες μπορούν να είναι δικαιούχες δημόσιου βοηθήματος, το οποίο συμβάλλει στην ενίσχυση της οικονομικής τους θέσης στις περιπτώσεις που υπάρχουν κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες.
Πότε και που Πρέπει να Υποβάλω την Αίτησή μου;
Θα πρέπει να συμπληρώσετε αίτηση για παροχή δημόσιου βοηθήματος ΥΚΕ 6(α) και να την υποβάλετε, με όλα τα απαραίτητα έγγραφα, στο Επαρχιακό Γραφείο Ευημερίας ή στο Γραφείο Κοινωνικών Υπηρεσιών της περιοχής στην οποία διαμένετε. Ο οδηγός συμπλήρωσης της αίτησης θα σας βοηθήσει να συμπληρώσετε την αίτηση και να επισυνάψετε όλα τα απαραίτητα έγγραφα/πιστοποιητικά.
Πώς θα εξεταστεί η αίτηση μου για παροχή δημόσιου βοηθήματος;
Η αίτηση σας θα αρχειοθετηθεί και θα παραλάβετε σχετική επιστολή με τον αριθμό του φακέλου σας. Στη συνέχεια αρμόδιος Λειτουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών της περιοχής στην οποία διαμένετε, θα σας επισκεφθεί στο σπίτι σας για αξιολόγηση της κοινωνικοοικονομικής σας κατάστασης, ώστε να αποφασιστεί κατά πόσο δικαιούστε δημόσιο βοήθημα ως μόνος γονέας.
Η Απόφαση
Η απόφαση αν κάποιος αιτητής ή λήπτης πληροί τις προϋποθέσεις για παροχή σ’ αυτόν δημόσιου βοηθήματος καθώς και για το ύψος του βοηθήματος το οποίο δικαιούται, αποτελεί δυνάμει του Νόμου καθήκον του Διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Κάθε τέτοια απόφαση δεν πρέπει να παραβιάζει τις διατάξεις του Νόμου των Κανονισμών.
Σε περίπτωση που δεν σας ικανοποιεί η απόφαση του Διευθυντή έχετε δικαίωμα να προσφύγετε εναντίον αυτής της απόφασής του εντός 75 ημερών από τη λήψη αυτής.
Προσοχή
Το συγκεκριμένο άρθρο συντάχθηκε κατόπιν συλλογής πληροφοριών από τις σχετικές Νομοθεσίες και τις ιστοσελίδες των σχετικών Υπουργείων. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι πιο πάνω πληροφορίες δεν είναι στατικές και ενδέχεται οι σχετικές Νομοθεσίες και Κανονισμοί να έχουν τροποποιηθεί μερικώς ή ολικώς. Για εγκυρότερη και πιο εξατομικευμένη ενημέρωση, μπορείτε να απευθύνεστε στις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους ή να λαμβάνετε συγκεκριμένη νομική συμβουλή.