Το διαζύγιο πλέον αφορά μεγάλο μέρος του πληθυσμού μιας και το 50% περίπου των γάμων καταλήγουν σε λύση μέσω της νομικής οδού. Είναι μια διαδικασία πολλών αλλαγών, κοινωνικών, οικονομικών και κυρίως ψυχολογικών. Δεν περιορίζεται σε μια χρονική στιγμή αλλά μπορεί να κρατήσει χρόνια. Ιδίως στα συγκρουσιακά διαζύγια, με χρόνιες δικαστικές διαμάχες, που αφορούν το 10-15% του συνόλου.
Γράφει η παιδοψυχίατρος Μερσύνη Αρμενάκα.
Στον παιδοψυχιατρικό τομέα έχουμε υπερεκπροσώπηση των παιδιών από διαζύγια. Από μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα για ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας, σε σχέση με τα άλλα παιδιά και εφήβους.
Σε πανεθνική διαχρονική έρευνα στην Αμερική με μελέτη μεγάλου δείγματος 7χρονων παιδιών με χωρισμένους γονείς διαπίστωσαν ότι το 30% έκανε ψυχοθεραπεία στην εφηβεία. Οι επιπτώσεις στα παιδιά διαφοροποιούνται με την ηλικία.
Το κεντρικό σύμπτωμα όλων των παιδιών είναι ο φόβος εγκατάλειψης.
Στα μικρά παιδιά κάτω των 3 χρόνων υπάρχουν ελάχιστες μνήμες.
Τα μεγαλύτερα παιδιά ως 5χρ νομίζουν ότι αυτά φταίνε, φοβούνται ότι θα τα εγκαταλείψουν, εμφανίζουν άγχος αποχωρισμού, παλινδρόμηση (ενούρηση, εγκόπριση), και επιθετικές τάσεις (είναι νευρικά, θλιμμένα, ευερέθιστα, με δυσκολίες στον ύπνο).
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας πενθούν ανοικτά, αισθάνονται προσωπική απόρριψη, εμφανίζουν κακές σχολικές επιδόσεις, παρουσιάζουν σωματικές ενοχλήσεις, καταθλιπτικά στοιχεία, λένε ψέματα, κάνουν μικροκλοπές.
Στην εφηβεία όπου η ανάγκη για σταθερότητα είναι μεγάλη και τους λείπει η πατρική φιγούρα έχουν αισθήματα θυμού, προδοσίας, επιδίδονται σε έντονη σεξουαλική δραστηριότητα, υπάρχουν αυξημένα ποσοστά χρήσης αλκοόλ και ουσιών. Επίσης παραβατική συμπεριφορά είναι συχνή.
Οι προληπτικές στρατηγικές για να μειωθούν οι ψυχολογικές συνέπειες του διαζυγίου είναι:
- Nα μην τα αιφνιδιάζουν, να συζητούν πριν την λήψη αποφάσεων.(μόλις το30% ήξερε για προβλήματα στους γονείς τους)
- Να τα ενθαρρύνουν να κάνουν ερωτήσεις και να απαντούν με ειλικρίνεια
- Να εξηγούν με σαφήνεια και κατανοητό τρόπο για την ηλικία τους.
- Να τα διαβεβαιώνουν ότι θα έχουν επαφή και με τους δυο γονείς, ότι τα αγαπούν, ότι δεν φταίνε σε τίποτα, ότι δεν θα τα εγκαταλείψουν.
- Να διατηρήσουν τις συνήθειες και να γίνουν οι λιγότερο δυνατές αλλαγές(τα παιδιά έχουν ανάγκη για σταθερότητα και προβλεψιμότητα στο περιβάλλον τους)
- Να μην κάνουν παράπονα για τον άλλο γονιό και να μην προσπαθούν να πάρουν το παιδί ως σύμμαχο. Να μην τα σέρνουν στο δικαστήριο ως μάρτυρες υπεράσπισης.
- Να μην χρησιμοποιούν τα παιδιά ως στήριγμα, και να αναλαμβάνουν τα παιδιά γονεικούς ρόλους.
- Να αποφεύγουν να συμπεριφέρονται στα παιδιά ως ενήλικες.
- Να είναι ενημερωμένοι οι γονείς για πιθανές αντιδράσεις τους και ότι ο χρόνος προσαρμογής μπορεί να είναι μακρύς.
Στο δικαστήριο οι γονείς αποκτούν και οι δυο γονική μέριμνα αλλά συνήθως μόνο ο ένας αποκτά την επιμέλεια. Η κοινή επιμέλεια είναι η προτιμότερη, και από τα παιδιά, αλλά χρειάζεται μεγάλη ωριμότητα και από τους δυο γονείς για να λειτουργήσει σωστά. Την επιμέλεια του παιδιού πρέπει να αναλαμβάνει ο γονιός που έχει τον καλύτερο δεσμό με το παιδί και που θα το φροντίζει καλύτερα.
Το πιο επικίνδυνο συμβάν είναι η απομάκρυνση του γονιού που δεν έχει την επιμέλεια από τα παιδιά. Συνειδητά ή ασυνείδητα απορρίπτουν το παιδί που προέρχεται από τον διαλυμένο γάμο (parent alienation syndrom).
Βασικό είναι να θυμόμαστε σε αυτήν τη φάση ότι το παιδί χρειάζεται στήριξη και προσοχή, κάτι που παραβλέπεται συχνά. σε έρευνα μόλις το 10% των παιδιών δέχθηκε βοήθεια και συνήθως ήταν από τους παππούδες.
Οι συνέπειες είναι έντονες για τα αγόρια 8-13 χρόνων που αντιμετωπίζουν πιο έντονες συναισθηματικές, μαθησιακές και προσαρμοστικές δυσκολίες.
Ενώ στα κορίτσια οι συνέπειες είναι όψιμες κατά την εφηβεία όπου τείνουν να κάνουν περιοδικές σχέσεις με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Γενικότερα όταν ενηλικιώνονται τα παιδιά από χωρισμένες οικογένειες φοβούνται την δέσμευση και πιστεύουν ότι οι σχέσεις τους θα διαλυθουν. Τα άγχη εμφανίζονται ιδίως τις στιγμές που όλα πάνε καλά, ενώ συχνά η τάση για διαζύγια εμφανίζεται διαγενεακά.
Πηγή: boro.gr